دکتر پیغامی در دومین جلسه از سلسله درس گفتار های اقتصادی به ما مباحث زیر اشاره داشتند: 

انواع مطالعات تاریخی:

۱- مطالعه تاریخی ای که صرفا رویداد نگاری است یعنی نگاشت رویداد است.در این نوع مطالعه تاریخ اثری از تحلیل نیست، اما اگر به تحلیل بپردازیم وارد علم تاریخ می شویم.آنچه که اتفاق افتاده است تاریخ ولی آنچه که ما از آن تفسیر می کنیم علم تاریخ است.اگر علوم تاریخی به وقایع بپردازند علوم وقایع تاریخی نامیده می شوند و اگر به اندیشه ها بپردازند علم اندیشه های تاریخی محسوب می شود که علم اندیشه تاریخی از درجه بالاتری برخوردار است.

۲- یکی دیگر از انواع مطالعات تاریخی فلسفه تاریخ است.

یکی از مهمترین ضرورت های مطالعه تاریخ خصوصا در حوزه علوم انسانی این است که مرز دانش علوم انسانی بر خلاف فیزیک و شیمی و… تاریخ است.به طور مثال مرز دانش علوم فنی و مهندسی گاهی کمتر از یک سال است و دچار تغییر و تحول زیادی می شود اما مرز دانش در علوم انسانی بطور متوسط ۴۰۰ یا ۵۰۰ سال است.یعنی آخرین نظریات علوم انسانی مربوط به چند قرن پیش است و در این مدت تغییری نکرده اند.بطوری که مسائل اصلی مربوط به علوم انسانی چند قرن پیش با مسائل امروزی تفاوتی نمی کند.البته مسائل جدیدی ایجاد می شود ولی سوالات پایه ای ثابت هستند.معمولا مسائل جدید وجهی جدید از همان مسائل پایه ای هستند.به طور مثال در طول تاریخ همیشه مسائلی در مورد مالکیت و انواع مالکیت وجود داشته است.

تاریخ برای شبیه سازی و تحلیل آنچه که به عنوان میراث به ما رسیده است مخصوصا در حوزه اسلام بسیار ضروری است.مثلا در تمدن اسلامی سیستم بیمه وجود داشته است ولی این سیستمی که اکنون به عنوان بیمه شناخته می شود را از غرب آموخته ایم و آنرا اجرا می کنیم اما اگر بخواهیم بیمه اسلامی را مدرن و امروزی کنیم و به اجرا درآوریم نیازمند شبیه سازی تاریخی هستیم.برای شناخت نهادها و فناوری های اجتماعی اصیل تمدن اسلامی و شبیه سازی آن برای امروز نیازمند تاریخ هستیم.

دو اقتصاد دان مسیحی رفتار کلیسا را در قبال تحریم ربا شبیه سازی تاریخی کرده اند و پس از تحقیق و بررسی متوجه شدند که در طول تاریخ گاهی اوقات نهادهای دینی ربا را به شدت تحریم کرده اند ولی گاهی اوقات نیز از شدت تحریم خود کاسته اند.سپس این سیر تاریخی را با وقایع اقتصادی ای که در آن زمان اتفاق افتاده بود مقایسه کردند که چه زمانی دوران رونق اقتصادی و چه زمانی دوران رکود است و نتیجه گرفتند زمانی که از شدت تحریم ربا کم شده با دوران رکود اقتصادی مطابقت می کند.آنها به این نتیجه رسیدند که تحریم ربا از سوی کلیسا یک ابزار اقتصادی بسیار عقلانی برای تثبیت اقتصادی است،برای اینکه بتوانند مصرف را مدیریت و به سمت خاصی هدایت کنند و نوسانات اقتصادی را تثبیت کنند.به این ترتیب این دو اقتصاد دان وجه عقلانی ابزاری حکمی از سوی کلیسا را شبیه سازی کردند و با این شبیه سازی می توان به بحران های اقتصادی امروزی کمک کرد.

تاریخ برای اینکه یک ملت هویت پیدا کند بسیار ضروری است.علت عقب ماندگی و انحطاط مسلمین این است که هویت ندارند،چون تاریخ ندارند.تاریخ به ما یاد می دهد که چگونه اسیر جریان ها نشویم،بر جریان ها محاط نشویم بلکه محیط شویم.برای تولید علم نیازمند جریان شناسی هستیم،نیازمند انتخاب و پالایش خوب از جریانات خوب هستیم.باید جریانات خوب و باطل غرب را بشناسیم و آنها را پالایش کنیم.چون آنچه که بشر در غرب تئوری پردازی کرده است شامل حق و باطل است و قطعا باطل محض نیست.ما نیازمند پالایش این تئوری ها هستیم.نیازمند همان سنت نبوی که در مورد جاهلیت انجام شد هستیم.پیامبر اسلام جاهلیت را پالایش کردند.بخشی از احکام جاهلیت که از ادیان حق قبلی باقی مانده بود را امضا کردند (احکام امضایی)،بخشی از احکام را نفی کردند و مقام سوم هم تاسیس بود.امضا و نفی و تاسیس سنت نبوی در برخورد با جاهلیت برای تمدن سازی اسلامی بودند و ما هم در مواجهه با جاهلیت مدرن باید از همین ابزار استفاده کنیم.

دانلود صوت جلسه دوم